مبارزه اصولی و صحیح با کرم خراط

گیاهان نیز مانند موجودات زنده دیگر دشمنان و رقیب های گوناگون دارند، آفات، بیماری ها، علف های هرز، عوامل طبیعی نامساعد، کمبود عناصر غذایی و مدیریت های ناصحیح انسان هر کدام به نوبه خود خسارت زا هستند. 
کرم خراط از جمله آفات چوبخواری است که در اکثر مناطق کشت درختان میوه سردسیری فعالیت داشته و خسارت آن در استان هایی مانند اصفهان، قم، همدان، سمنان، لرستان، مرکزی و خراسان فوق العاده زیاد است. کرم خراط در برخی مناطق به حشره قاتل معروف شده است. این آفت شکاف طولی بزرگی در امتداد شاخه های اصلی و فرعی ایجاد می کند که به سبب آن شاخه ها پوک می شود. 

کرم خراط در زمستان به صورت لارو (کرم) در داخل تنه و شاخه های اصلی درختان زندگی می کند. وجود آن ها در سوراخ ها، به وسیله توده های قهوه ای رنگ از فضولات و خاک اره هایی که از سوراخ های روی تنه درخت و سرشاخه ها بیرون زده اند، مشخص می شود. گاهی از این سوراخ ها شیره نباتی درخت خارج می شود. لارو های کامل به طول 30 تا 35 میلیمتر (3 سانتی متر) می باشند. رنگ آن ها سبز مایل به صورتی می باشد که در بدن دارای خال های فراوانی به رنگ قهوه ای تیره می باشند در بهار لاروهای زمستانه به دو دسته تقسیم می شوند:
گروه اول در سن آخر لاروی می باشند، پس از تکمیل دوران تغذیه خود در داخل دالانی که در تنه درختان ایجاد کرده اند تبدیل به شفیره می شوند. مرحله شفیرگی مرحله ای از زندگی تعدادی از حشرات از جمله کرم خراط است که طی آن حشره از حالت کرمینگی درآمده و مدتی بدون حرکت و تغذیه در آشیانه خود زندگی می کند و سپس به پروانه تبدیل می شود. 
دوم آن هایی هستند که اندازه کوچکتر دارند و هنوز تغذیه آن ها کامل نشده و یکسال دیگر در داخل تنه و سرشاخه ها به خسارت خود ادامه می دهند و در بهار سال بعد شفیره می شوند. این ها لاروهایی هستند که در آخر تابستان یا اوایل پاییز سال قبل از تخم خارج شده اند. تبدیل شفیره به پروانه به تدریج صورت می گیرد و از اوایل خرداد تا اواخر شهریور ادامه دارد.

 این پروانه به نام پروانه فری معروف است. پروانه های ماده بعد از جفت گیری در محل های مختلفی مانند شکاف های تنه، شاخه، دالان های قدیمی حاصل از این آفت و یا سایر آفات چوبخوار و نیز در سرشاخه های نزدیک و اطراف جوانه ها و دمبرگ ها تخم گذاری می کنند. تخم ها صدفی رنگی و کروی شکل هستند و اغلب به صورت مجتمع گذاشته می شوند. هر پروانه کرم خراط قادر است 500 تا 1000 تخم بگذارد. لاروها پس از خروج از تخم از محل دمبرگ و سرشاخه ها وارد شاخه می شوند. سرشاخه هایی که مورد حمله اولیه این لاروها قرار می گیرند، اغلب خشک می شوند و برگ های خشکیده آن ها تا زمستان باقی می ماند. به تدریج که لاروها بزرگ می شوند محل خود را عوض کرده و داخل شاخه های ضخیم تر و مسن تر درختان می شوند. بدین ترتیب تنه اصلی درخت را مورد حمله قرار داده و درخت را از بین می برند.

1) سرمای زمستانه: طول دوره سرما و درجه حرارت در نابودی لاروها موثر است. ضمناً مقاومت لاروها در اواخر فصل سرد به دلیل پایین آمدن چربی بدنشان نسبت به اول فصل کمتر است.
2) دشمنان طبیعی: دشمنان طبیعی این آفت، مورچه ها، پرندگان و سن های شکاری هستند که در هنگام جابه جایی لاورها از این لاروها تغذیه می کنند.
3) آبیاری و تقویت درختان: این آفت به باغاتی که نیاز آبی و تغذیه کودی نامناسبی دارند حمله می کند بنابراین روش صحیح و اصولی کشت در باغات و نهالستان ها ضروری است.

1) هرس شاخه ها و سرشاخه های آلوده یکی از راهکارهای اصلی در کنترل این آفت است. اکثر لاروهای سن یک و دو فعالیت تغذیه ای خود را از سرشاخه های نازک شروع می کند که با کمی دقت و حوصله در ابتدای کار می توان این سرشاخه ها را شناسایی و هرس کرد.
تجمع فضولات قهوه ای تیره در محل ورود لارو در این سرشاخه ها کاملا مشهود است و سرشاخه تقریبا حالت نیمه پژمرده ای به خود می گیرد. شاخه های بسیار آلوده و همچنین سرشاخه های خشک نیز می بایست هرس و سوزانده شوند.
2) بیل زنی و شخم خاک در ناحیه سایه انداز درخت
3) سوزاندن شاخه های خشک و هرس شده
4) سمپاشی علیه این آفت حساسیت زیادی دارد و حتما می بایست با مشورت کارشناسان کشاورزی انجام شود زیرا سمپاشی بی رویه سبب افزایش جمعیت آفت خواهد شد.
5) آبیاری منظم با توجه به بافت خاک
6) استفاده از مفتول و کشتن لاروهایی که در تنه اصلی درخت فعالیت دارند. خسارت آفت را کم می کند. بهترین زمان برای این منظور فصل بهار شناخته شده است. بهتر است پنبه های آغشته به سموم با قدرت تبخیری زیاد را داخل دالان ها گذاشته و سپس روی آن را با موادی همچون گل رس پوشاند. 
7) تقویت خاک ریشه با کودهای آلی و شیمیایی در زمان های مخصوص به خود. 
8) استفاده از تله های نوری یا تله های فرمونی برای شکار انبوه آفت در مرحله پروانگی. در تله های فرمونی از فرمون استفاده می شود و حشره نر را به دام می اندازد. با استفاده از تله های نوری می توان پروانه های آفت را شکار کرد.